"Voordat Liza bij Gewoon Wonen aan de slag ging, had ze nog nooit mensen begeleid met een intensieve zorgvraag in de thuissfeer. Toch ontving dit project van Linc naar Zorg haar met open armen. “Men vond het juist fíjn dat ik die ervaring miste. Zo kon ik me de ongebruikelijke aanpak van Gewoon Wonen sneller eigen maken – een aanpak waar ik nu, ruim twee jaar later, nog even enthousiast over ben.”
“Na mijn studie Pedagogiek werkte ik jaren met jongeren met een verstandelijke beperking. Op een leerwerkplek bracht ik ze horeca-, sociale en collegiale vaardigheden bij. Super waardevol. Alleen kon ik in die rol van ‘leerwerkmeester’ niet veel van mijn pedagogische achtergrond kwijt. Dat vond ik jammer, dus besloot ik te stoppen en solliciteerde ik bij Linc naar Zorg, de organisatie achter Gewoon Wonen. Hun filosofie sprak me erg aan. Zo benadrukten ze onder andere het belang van autonomie voor cliënten en de impact van zorg op maat – dingen die ikzelf ook hoog heb zitten.”
“Linc naar Zorg zag de meerwaarde van mijn hbo-opleiding. Natuurlijk: pedagogiek richt zich op kinderen, jongeren en opvoeding. Maar de belangrijkste inzichten gelden ook voor volwassenen met een intensieve zorgvraag in de thuissfeer. Bijvoorbeeld dat veel van hen niet de jeugd hebben gehad die je ze gunt. En dat ze daar nu vaak sociaal en emotioneel door in de knoop zitten. Dankzij mijn pedagogische achtergrond kan ik snel verbanden leggen tussen hun huidige gedrag en waar hun ontwikkeling mogelijk is vastgelopen. Daardoor kan ik makkelijker passende begeleiding bieden.
Ook andere inzichten uit de pedagogiek sluiten aan op de aanpak van Gewoon Wonen. Zoals het inzicht dat die cliënten zich gehoord, gezien en veilig moeten voelen, omdat dit hun persoonlijke groei én tevredenheid vergroot. Of dat een gevoel van zelfstandigheid hetzelfde effect heeft. En dat het daarom werkt om cliënten op zichzelf te laten wonen, hoe ongebruikelijk dit ook is in de Wlz-zorg. Een belangrijk besef is bovendien dat behandelaars en begeleiders moeten uitgaan van de unieke achtergrond, wensen en mogelijkheden van de individuele cliënt. En dat ze daarvoor een flexibele, open houding nodig hebben.”
Grenzen aangeven
“Ik geloof heel sterk in openheid. Niet als verplichting: iedereen mag zelf bepalen wat hij deelt of voor zich houdt. Maar ik vind het goed als zaken besproken kúnnen worden, als er geen taboes zijn – of het nu gaat om seksualiteit, genderidentiteit of persoonlijke worstelingen. Openheid maakt zulke onderwerpen normaal en draagt bij aan een sfeer van vertrouwen en veiligheid. Het zorgt dat cliënten zich kwetsbaar durven op te stellen. Dat ze bijvoorbeeld over trauma’s durven te praten.
Zo heeft één van mijn cliënten, die heel veel naars heeft meegemaakt in haar leven, onlangs besloten om aan intensieve traumatherapie te beginnen. Ze vindt dat ontzettend eng, maar wil het tóch doen. Ik heb daar veel bewondering voor. En ik heb haar dat ook gezegd. Natuurlijk heb ik hierbij aangegeven dat het oké is als ze op die keus terugkomt. Of als ze halverwege het traject stopt. Dat zou geen falen zijn, maar op een ándere manier een stap vooruit. Het zou een teken zijn dat ze haar grenzen voelt en aangeeft; dat ze haar eigen leven stuurt."
“Ik deel heus niet elk detail over mezelf met cliënten. Maar ik toon mezelf wel. Cliënten vinden het fijn als ik bijvoorbeeld vertel over mijn weekend. Dat helpt ze om me als mens te zien, niet alleen als hulpverlener, en om zelf ook opener te zijn. Daar wordt mijn ondersteuning beter van. Volgens de teamleider en de cliënt die mijn sollicitatiegesprek afnamen, was mijn persoonlijke insteek een belangrijke reden om me aan te nemen. Net als mijn gebrek aan ervaring met Wlz-cliënten. Want daardoor had ik geen ingesleten patronen en kon ik mij de ongebruikelijke, vernieuwende aanpak van Gewoon Wonen sneller eigen maken.
Wat hier precies vernieuwend aan is? Vooral dat cliënten echt de regie hebben. Zij bepalen wie in hun kernzorgteam zit, wat ze willen bereiken en op welke manier. Wij ondersteunen waar nodig, maar zonder dingen over te nemen of te sturen. Daarbij kijken we altijd naar wat kán. Dat geeft hun niet alleen autonomie, maar ook vertrouwen in hun eigen kunnen. Neem de cliënt die ervan droomt een eigen hond te hebben, terwijl zijn omgeving sceptisch is. Wij zeggen niet: ‘Dat kan niet.’ We vragen: ‘Wat heb je nodig om je droom waar te maken? En hoe kunnen we je daarbij helpen?’”
“In de toekomst hoop ik een opleiding tot seksuoloog te volgen. Maar voorlopig wil ik nog even doen wat ik nu doe. Ik voel me hier op mijn plek en leer veel – ook van cliënten. Bijvoorbeeld over doorzettingsvermogen en veerkracht. Het inspireert me hoe zij ondanks moeilijke omstandigheden steeds opnieuw stappen zetten om hun leven te verbeteren. En ik ben dankbaar dat ik daaraan mag meewerken. Niet alleen als de impact enorm is, zoals bij die zeldzame cliënt die na jaren in een woongroep zelfstandig ging wonen en uiteindelijk zonder Wlz-indicatie verder kon. Ook een béétje groei of extra tevredenheid vind ik al fantastisch!”
“Die cliënt zette in zijn eigen tempo stappen: hij stopte de laatste anderhalf jaar bijvoorbeeld met roken, ruimt nu zijn huis op en besloot een vloer te nemen die geschikt is voor honden. Al deze keuzes zijn van hemzelf – dat maakt het krachtig. We geven hem de ruimte om zichzelf te zijn, behandelen hem als persoon en staan naast hem. Dit kenmerkt Gewoon Wonen. Ook richting medewerkers! We hebben hier een teamcultuur waarin iedereen alles op tafel mag leggen. Tijdens vergaderingen maakt het niet uit wie je bent of welke functie je hebt – iedereen is gelijk. Dit zorgt voor een open sfeer waarin we echt samenwerken.
Datzelfde geldt voor de werkgroep Seksualiteit waar ik in zit. Deze maakt onderwerpen als seksuele relaties, intimiteit en grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar. Hard nodig, want zulke onderwerpen leven sterk onder onze collega’s en cliënten, terwijl ze voor velen ook ongemakkelijk zijn. Als werkgroep delen we condooms en menstruatieproducten uit, beantwoorden we vragen en helpen we praktische oplossingen te vinden, bijvoorbeeld als een cliënt seks wil en daar graag een sekswerker voor inschakelt. Ik vind het heel fijn om dit soort dingen te kunnen doen en seksualiteit uit de taboesfeer te halen.”